My rating: 5 of 5 stars
Iedereen kent de enige scène in kleur uit
Schindler's list: Het meisje in een rode jas dat angstig toekijkt hoe de
Duitsers het getto van Krakau ontruimen. Haar naam is onbekend, maar Roma
Ligocka weet wie het meisje is. Ligocka is het meisje zelf. In het boek vertelt
Ligocka het verhaal van de ontsnapping uit het getto tot het terug vinden van
zichzelf door het besef dat zij dat meisje in de film is.
We zien haar opgroeien van klein meisje in
de tijd van de tweede wereldoorlog tot volwassen vrouw met problemen. Ze draagt
maskers het houdt zich groot totdat het niet meer lukt.
Haar reis is een zoektocht naar geluk,
maar vooral een zoektocht naar zichzelf.
Waarbij zij in eerste instantie zichzelf
voor de gek houdt en zij zichzelf niet belangrijk vindt. Tot het besef dat het
zo niet verder kan en dat het tijd wordt om het hef in eigen handen te nemen en
te kiezen waar ze voor staat.
Ligocka heeft veel geluk, maar de dalen in
haar leven zijn diep en moeilijk.
Echter komt ze er sterker uit, waar kracht
en moed voor nodig is.
Ligocka geeft zichzelf bloot. Ze neemt je
als lezer mee door haar leven, die zij chronologisch vertelt. Het boek heeft
een tijdspad van ongeveer 50 jaar. Waarin zij vertelt welke invloed zij tijdens
en vooral na de oorlog meemaakt als gevolgen van de oorlog. Zonder een
duidelijk besef waar de invloed vandaan komt.
Ligocka laat duidelijk merken dat ze het
boek schrijft uit perspectief van zichzelf, maar vooral hoe zij de
gebeurtenissen heeft beleefd. Hier en daar geeft ze aan dat ze het nu anders
weet, maar toch voel je met haar de groei naar een volwassen leven en ook de
onmacht is hierin goed verwoordt.
Het boek heeft mij ontzettend geraakt. Het
meisje dat zich stil moet houden en dan de vrouw die niet weet hoe ze zich moet
gedragen om zichzelf te zijn, spreken en roepen naar je. Het is een boek
waarbij je beseft dat de oorlog meer invloed heeft gehad en ook dat er mensen
zijn die daadwerkelijk niet beseffen wat er is gebeurt.
Niet alleen omdat zij het niet wisten,
maar ook omdat er nooit echt over gesproken wordt. De grootste vraag die bij
mij naar boven komt is:
"Hoe kan men iets verwerken, als men
er niet over mag praten?"
Het boek is een aanrader, niet omdat het
mijn favoriete genre behelst of omdat het over de hele wereld aanbevolen wordt
omdat het een goed boek is.
Maar omdat hierin juist goed wordt
verwoord wat er gebeurd als mensen zich niet kunnen en/of mogen uiten en wat
voor effect het kan hebben op hen als mens (verschuiling, groot houden en
instorting), maar ook op hun omgeving die niet weet wat er met ze aan de hand
is.
Begrijp me niet verkeerd het boek is meer
dan goed. Het is Subliem. Maar lees het boek niet alleen omdat het goed is of
omdat het lekker lees. Maar als je het boek leest, laat het na de laatste
bladzijde even bezinken en denk erover na.
Overigens wil ik graag even een passage
uit het boek aanhalen, simpel omdat het mij aanspreekt. Vooraf vertelt ze over
hoe ze zich voelt. Ze houdt zich groot en heeft haar masker op. Ze kent heel
veel mensen in de kunst en theater wereld. Dus is het ontzettend makkelijk.
Maar ze wilt graag alleen zijn en is continu moe. Ze heeft steeds vaker de tijd
nodig om op te laden. Ze is een talentvolle kostuumontwerpster, maar het
uitbouwen van haar succes kan ze niet. Ze heeft te veel last van haar wonden en
dan zegt ze:
"... Ik beschik niet over de
benodigde agressie, zoals Roman die bijvoorbeeld heeft. Hij verdedigde zich,
hij ging ertegenin, hij schreeuwde het eruit, maar ik was naar binnen gekeerd -
ik moest me altijd klein maken, stil en onzichtbaar zijn.
Hoe leert zo iemand als ik om het later
uit te schreeuwen en wel zichtbaar te zijn? Indruk te maken? Ik heb het nooit
geleerd."
Vooral het laatste gedeelte spreekt mij
ontzettend aan.
Dit boek is zijn 5 sterren meer dan waard.
---
Roma Ligocka is van Poolse komaf en
geboren in 1938 in
Krakau. Net voor de bezetting van Nazi Duitsland. Haar vader werd tijdens de
oorlog opgepakt en naar diverse concentratiekampen gebracht. Roma en haar
moeder werden in 1940 in
de getto van Krakau geplaatst, waar ze bleven tot 1943. Toen wisten ze te
vluchten en doken onder.
In 1965 verlaat Roma met haar man
communistisch Polen en vestigt zich in Munchen. Hier richtte ze zich op
kledingontwerpen en later op schrijven.
De gebeurtenissen van de Tweede
Wereldoorlog hebben veel invloed op haar gehad . Roma is het nichtje van Roman
Polanski de regisseur.
---
©2000 Roma Ligocka - Droemer Verlag,
München
DAS MÄDSCHEN IM ROTEN MANTEL
©2006 5e druk (1e druk 2002) De Boekerij
bv, Amsterdam
Vertaling: F. Ellingmann en Jan Wynsen
Omslagontwerp: Pieter van Delft, ADM
International bv, Amsterdam
ISBN: 9789022544327 - 90.225.4432.X ;
295 pagina's; Paperback
Opdracht: Voor mijn zoon Jakob
View all my reviews
Geen opmerkingen:
Een reactie posten